FARKINDALIK

FARKINDALIK

Yıl 1976 ….Yedek subaylık eğitimi için Tuzla Piyade Okulu çıkmış bahtıma.Neyse ki bu temel eğitim dönemini kazasız belasız atlattım, çok şükür. Soğuk nedir? Açlık nedir? Bir hafta banyo yapamamak nedir ? Başkasının kirli çarşaflı yatağında yatmak nedir? O zaman anladım anacığımın kıymetini… Meğer “farkında” değil-mişim baba ocağının aslında cennetin bir parçası olduğunun.

Temel eğitimlerin sonunda kuralar çekildi. “Komando” olmasın da , ne olursa olsun diye dua ediyordum içimden.Bana zor gelmişti askerlik. Elimi kura torbasından çıkartıp katlanmış kağıtta “HATAY” yazısını okuyunca sevinçten göklere uçacaktım bir anda. Tabi o zamana kadar İzmir’in Hatay’ından başka Hatay’larının da olabileceğinin “farkında” değilmişim demek. Arkadaşlarım kura yerimin aslında “Antakya” olduğunu söylediklerinde başımdan aşağı kaynar sular döküldü.

Demek ki benim kaderimde de askerliğimi Antak-ya’da yapmak varmış! Benim kurama en az benim kadar üzülen ise aslen Antakya’lı başka bir askerlik arkadaşım oldu. Orada “AZRA KEBUDİ”yi bul mutlaka dedi. Kimdi bu Azra Kebudi ? Korktum ve hatta yadırgadım bu adı ilk anda…

O zamanlar Antakya’yı bir görseniz ,köyden farksız.Yollar toprak. Herkesin Arapça konuştuğu bir il. Ama il demek için bin bir şahit ister.Harbiye denilen yerde küçücük bir parkları var.Yazın herkes orada .Ellerinde “habbünaane”.Bildiğimiz nohutun tazesi.Maydanoz gibi demet demet satılıyor.

Benim gibi Antakya’ya düşmüş yedek subay arkadaşların hepsi şahane insanlardı.Bir tanesi hele -Tahsin Öncü Asteğmen- Vakko’nun desinatörü idi. Kızının adını bile “Desen” koymuştu. Her hafta sonu çarşıya çıkar kendine garip garip kumaşlar alır sonra onlardan askeri terziye son moda ceketler ,pantolonlar diktirirdi. Hayatı kumaş, renk, desen ,moda, elbise ,kravat , gömlek idi. Beyaz un çuvallarından yaptırdığı ceketi hepimiz o kadar beğenmiştik ki ; ricamız üzerine bizlere de birer tane diktirtti. Nerede giysek hemen gözler bize dönerdi. O zamana kadar bir takım elbise ancak Kalomiti’lerden alınan Altın Yıldız kumaş ile terzi Tovil veya Hazan’ın elinden çıkmazsa kesinlikle güzel olamayacağını zannediyordum. Ama adi çuvalların sökülerek bir acemi askeri terzinin elinde ama Vakko’nun desinatörünün çizgileri ile sıra dışı ve olağanüstü bir takım elbiseye dönüşebileceğinin “farkına” vardık.Ve de çok sevdik.

Çok sıcakkanlıydı desinatör Tahsin. Küçücük çarşıda herkes ile dost olmuştu. Günlerden bir gün, gelecek Pazar günü bir Yahudi sünnetine davetli oldu-ğumuzu söyledi. Antakya’da Yahudilerin yaşadığını ancak o zaman öğrendim. Bu Tahsin inanılmaz sıcak kanlı idi.

Neyse ,pazar günü şık şık giyinerek bize tarif edilen “kehilaya”** gittik. Antakya’nın o küçücük kehilasında bir kalabalık,gözlerinize inanamazdınız !… Kadınlı, erkekli , çoluk çocuk tıklım tıklımdı. Sordum 150 yahudi yaşıyormuş şehirde. Herhalde sünnete “herkes” gelmiş diye düşündüm.Ve de “herkes”in birbiriyle dayanışmasına hayran kaldım. Bizim burada sokaktan geçerken “Judyo” olduğunu bildiğimiz ,ve de en azından göz aşinalığımızın olduğu insanlar biri birlerine selam bile vermediklerini düşününce hele….

Bebeğin babası Avram Cem ile hemen tanıştırdılar.“Moel”imiz bir gün önce İstanbul’dan gelmişti.Doğrusu bana olağanüstü ilgi gösterdiler.İzmir’li Yahudi Asteğmen-yani bendeniz- ,her yerde baş köşedeydim. Neden Antakya’ya geldi-ğimde onları arayıp bulmamışım diye ne kadar çok sitem ettiler inanamazsınız. Gelmeden önce Antakya’da Yahudi var mıdır diye araştırmadım diye kendimden çok utandım. O kasvetli Antakya’da karşılaştığım o sıcak ilgiden dolayı Yahudi olmanın farklılığının “farkındalığına” vardım.

Sünnetin akabinde evlerden getirilen tepsi tepsi ye-mekleri dağıtmak için tüm kadınlar seferber oldular.

Bana en garip gelen İspanyol’ca bilmemeleri ve de kendi aralarında Arapça konuşmaları idi. Bu nasıl işti ?Ana dili Arapça olan Yahudiler!

Benim yaşlarda bir delikanlı beni Şabat akşamı için evlerine yemeğe çağırdı. Elime çiçek ve tatlı alıp tarif edilen eve gittim. Kocaman bir apartman dairesinde oturuyorlardı. Belli ki çok zenginlerdi. Bana gösterdikleri ilgi ise inanılmaz sıcak oldu. Önce elde şarap bardağı eşliğinde okunan sıcacık “Kiduş”’tan sonra yemeğe geçildi. Ortaya bir koca sini* fideos (tel şehriye) ve etrafına bir çok meze gibi etli ,sebzeli yemekler dizdiler. Her defasında bir kepçe fideos yanına bir kaşık sebzeli yemek servis ediliyordu .

Kimdi dersiniz bu zengin ailenin reisi?… Azra Kebudi…Asker arkadaşımın mutlaka bul dediği adam….Ya sünnet çocuğunun babası Avram Cem? İşporta çarşısında basit bir kumaşçı .Ama zengini, fakiri ,işportacısı, toptancısı bir sünnet düğününde bir yumruk gibi bir arada olabiliyordu.Bu mutlu günde hep beraber dua ettiler ; yediler içtiler , ,şarkılar söylediler. Kadınlar da hep bir ağızdan sık sık “lülülülü” çığlıkları attılar.

Hatırladıkça tüylerim hala diken diken olur.

Avram Aji

27.03.2009

*Sini :Üzerinde yemek de yyenilebilen yuvarlak bakır veya pirinçten büyük tepsi

**Kehila : sinagog